Grammatik

Sözcük türüne göre incelenen dilbilgisine „Wortartengrammatik“ denir.Sözcük türleri cümledki foksiyonlarına ve buna bağlı değişikliklere göre değişik sözcük türlerine ayrılabilir.Sözcükler tablodaki sözcük türlerine göre tek tek incelenir. Sözcükler cümlede değişik görevleri üstlenebilir. Flektion ise çekim eklerine denir ve sözçüklerdeki çekim eklerini inceler. Çekim eklerinin tümüne de Flexion denir. Sözcük türkeri ikiye ayrılır.

Ein teilung der Wortklassen/Sözcük Türlerinin Sınıflandırılması

Sözcük türüne göre dilbilgisi her sözcük türünü ayrı ayrı işlevini ve nasıl değişikliğe uğradığını aşadaki tabloya göre inceler.

1-Flektierbare Wortarten: Çekimlenebilen Sözcük Türleri

2- Unflektierbare Wortareten: Çekimlenemeyen Sözcük Türleri

flektierbare  Wortarten (çekimlenebilen sözcükler)	Nomen	İsim/Ad
	Verb	Fiil
	Artikel	Tanımlayıcı
	Pronomen	Zamir/Adıl
	Adjektiv	Sıfat
unflektierbare Wortarten (çekimlenemeyen)	Präposition	Edat/İlgeç
	Adverb	Zarf/Belirteç
	Konjuktion	Bağlaç

 

Flexion

Sözcük türlerinin en önemli özeliklerinden olan çekim ekleridir.  Bir sözcük türünün nasıl değişimlere uğradığını ve ekleri inceler.

flektierbare  Wortarten	çekimlenebilen sözcükler)
flektierbare Wortarten	çekimlenemeyen

 

WORTBILDUNG /SÖCÜK TÜRETME/ Yapısına

Sözcüklerin nasıl türetildiğini inceler.

 

SATZ GRAMMATİK/ CÜMLE DÜZEYİNDE DİLBİLGİSİ

Cümlelerin özellikleri, birbiriyle olan bağını inceler.

 

Einteilung der Wortkalassen

Sözcük türüne göre incelenen dilbilgisinde sözcüklerin anlamsal tutarlık göstermesi zorunlu değildir. Dilbilgisel olarak cümlenin doğru olup olmadığı önemlidir. Ekler, sözcükler yerinde ve doğru kullanılıp kullanılmadığına bakar.

Artikel	Nomen	Verb	Adverbien
Tanımlayıcı	İsim	Fiil	Zarf
Die	Praktikant	arbeitet	fleißig

 

Sözcüklerin yerine başka sözcüklerde kullanılabilir. Bu başka sözcükler yerine kullanılan sözcük türü ile çoğunlukla aynıdır.

Artikel	Adjektiv	Nomen	Verb	Adverbien
Tanımlayıcı	Sıfat	İsim	Fiil	Zarf
Die	ausländische	Aussiedler	arbeiten	schwer

 

Alt sınıflamalar da yapmak mümkündür

Pronomen	Verb	reflexives Pron	Adverb	Präpotision	Artikel	Nomen
Zamir	Tanımlayıcı	Dönüşlülük zamiri	Zarf	Edat	Tanımlayıcı	İsim
Er	unterhielt	sich	gestern	mit	der	Freundin

 

Aynı tür sözcük türlerinin özellikleri aynıdır.

Konjunktion

Pron

refl. Pron.

Präp

Artikel

Nomen

Verb

Verb

Pron

Adverb

Präp

Artikel

Nome

Bağlaç

K. Zamir

Dön. Zamiri

Edat

Tanımlayıcı

İsim

Fiil

Fiil

Zamir

Adverb

Edat

Tanımlayıcı

İsim

Während

sie

sich

um

die

Kinder

kümmerte,

saß

er

faul

auf

dem

Sessel

 

Flektierbare Wortklassen = Çekimlenebilen Sözcük Türleri

Çekim eki alabilen sözcük türlerine „Flektierbare Wortklassen“ denir.  Çekimlenebilen sözcüklerin nasıl çekimlendiği Çekimnebilen sözcüklerin nasıl çekimlendiğini, hangi çekim grubuna girdiğini inceler. İsim çekimleri „Deklination“ ve fiil çekimlerini gösterir

 

Verb	ich mache, du machst, er,sie,es macht, wir machen, ihr macht, sie/Sie machen haben gemacht, macht usw.
Nomen	das Heft, dem Heft, des Heftes, die Hefte, den Heften ein Heft, einem Heft, eines Heftes, Hefte, Heften
Adjektiv	schön, schöner, schönsten  usw.

.

flektierbare Wortarten (çekimlenebilen sözcükler)	Nomen	İsim/Ad
	Verb	Fiil
	Artikel	Tanımlayıcı
	Pronomen	Zamir/Adıl
	Adjektiv	Sıfat

 

Çekim tümüne   „Flexion“ isim çekim çekimine ise „ Deklination“ denir.   İsimler değişik çekim gruplarına ayrılmıştır.  Bu gruplama ismin „-ın, -in, -un, ün, hali tanlama durumuna „Genitiv Singular ve ismin çoğul haline  ve aldığı eklere göre yapılmıştır

Diğer bir sınıflama ise yabancı isimlerin, özel ve kişi isimlerin çekim gruplaması ayrı olarak diğer çekim grupları adı altında toplanmıştır. Bu çekim grupları yanlızca ismin altgrupları olan sözcüklerde görülür.

Geleneksel olarak çekim grupları zayıf „schwache Flexion“  kuvvetli „starke Flexion“ karışık „gemischte Flexion“ olarak adlandırılır. –-en ya da -n eki isim üzerine geliyorsa zayıf, diğer ismin üzereine gelen ekler kuvvetli çekimdir.

Zayıf isim çekimleri  „schwache Flexion“ tekil ve çoğulda „im Singular und Plural“ –en ya da –en eklerini alıyorsa  zayıf çekime -en/-en isim çekim grubuna girer.

Karışık isim çekimleri „gemischte Flexion“  tekil ve çoğulda „im Singular und Plural“ (e)s/en ya da -/en eklerini alıyorsa karşık çekim grubuna girer.

Kuvvetli çekimler hem  tekilde „im Singular“ hem de çoğulda „im Plural“ hiçbir kuvvetli ekler almıyorsa diğer çekim grubuna girer.

 

Unflektierbare Wortklassen = Çekimlenemeyen Sözcük Türleri

Çekimleneyemen sözcük türleri cümlenin neresinde olursa olsun ek almazlar ve Partikel olarak da adlandırılırlar.

unflektierbare Wortarten (çekimlenemeyen)	Präpositionen	Edat/İlgeç
	Adverbien	Zarf/Belirteç
	Konjuktionen	Bağlaç
	Interjektionen	Ünlem Sözcükleri

 

Parikel’ler Dilbilgisi sınıflamasında sıklıkla ayrı ve özel bir sözcük türü olarak bakılır.